AB APOSTALSKICH DZIEJACH
Nazoŭ. Sam nazoŭ knihi pakazwaje, što ŭ joj idzie hutarka ab dziejach apostałaŭ: u hetaj knizie apiswajucca padziei Chrystowaha Kaścioła, kali jašče žyli apostały Piotr i Pawał. Reč zrazumiełaja, što na dziejnaść hetych apostałaŭ i źwierniena najbolšaja ŭwaha.
Aŭtar. Aŭtaram hetaj knihi jość św. Łukaš, toj samy što napisaŭ treciuju ewaneliju. Knihu swaju jon achwiarawaŭ, jak heta widać z pradmowy, niejkamu bližej niawiedamamu Teafilu. Ab tym, što św. Łukaš napisaŭ Apostalskija Dziei, świedčyć usia chryścijanskaja staradaŭnaść, a tak-ža źmiest samoj knihi, u jakoj znachodzim taki-samy styl, jak i ŭ treciaj ewanelii i takija samyja wyražeńni; aproč hetaha tam znachodzim niekatoryja słowy i paniaćci, uziatyja z tahačasnaj medycyny. A jak wiedajem, św. Łukaš byŭ lekaram.
Meta. Św. Łukaš u hetaj knizie apiswaje pačatak chryścijanstwa ŭ žydoŭ i pahanaŭ i hetym samym daje nam historyju pieršapačatkawaha Kaścioła. Swaje "Dziei" jon kancentruje kala dziejnaści dwuch apostałaŭ: Piatra (raździeły 1 — 12) i Paŭła (r. 13 — 28); časam tolki ŭspaminaje ab apostale Janie i Jakubie Mienšym. Widać, św. Łukaš nia mieŭ na mecie dać apisańnie dziejnaści ŭsich apostałaŭ, a tolki chacieŭ na asnowie hałaŭniejšych padziejaŭ apostałaŭ Piatra i Paŭła dać adkaz raźwićcia i arhanizawańnia Kaścioła paśla Ušeścia Jezusa Chrysta. Bo ewanelii padajuć nam dziejnaść Jezusa Chrysta widomaha, a "Dziei" — dziejnaść Jezusa Chrysta niewidomaha, uziataha ŭ nieba, jaki adnak praz Ducha św. dalej kiruje swaim Kaściołam i nawaračwaje jak žydoŭ tak i pahanaŭ. "Apostalskija Dziei" padajuć tak-ža praroctwa Jezusa Chrysta, jakija ŭžo spoŭnilisia i hetym samym świedčać ab jahonym bostwie.
Aproč hetaha św. Łukaš mieŭ na ŭwazie, jak heta widać z źmiestu knihi, abaronu chryścijanstwa pierad žydami i pahanami. Žydy i pahanie stawili tady chryścijanstwu roznyja zakidy (što chryścijanstwa buryć hramadzki ład, što nie padymaje čaławieka na bolšuju moralnuju wyšyniu i h. d. — woś-ža św. Łukaš u hetaj knizie choča pakazać usim, nawat cikawamu pahanskamu čytaču, što chryścijanstwa maje ŭ sabie wialikija hramadzkija wartaści i padymaje ludzkuju adzinku na wysokuju stupieniu abyčajnaści.
Čas napisańnia. Św. Łukaš napisaŭ "Dziei" zaraz paśla napisańnia swajej ewanelii. Zakončany "Dziei" raskazam ab uwiaźnieńni św. Paŭła ŭ Rymie, ale jašče ničoha nie haworycca ab jaho zwalnieńni ani ab jahonaj śmierci; nie haworycca tak-ža ab praśledzie Kaścioła za Nerana — dyk z hetaha treba zrabić wywad, što "Dziei" napisany pierad 63 hodam pa Nar. Chrysta (u 63 hodzie św. Pawał byŭ zwolnieny) i byli napisany ŭ Rymie, kudy św. Łukaš prybyŭ razam z św. Paŭłam.
Značeńnie. Z taho padrabiaznaha apisańnia niekatorych padziejaŭ, abstawin i miascoŭ, jakoje bačym u hetaj knizie, widać, što św. Łukaš byŭ sam nawočnym świedkaj hetych padziejaŭ. Aproč hetaha jon pilna dawiedywaŭsia ab tych padziejach, jakich sam nia bačyŭ, ad nawočnych świedkaŭ, jak apostały: Piotr, Pawał, Jakub Mienšy, dyjakan Filip i inšych. Heta ŭsio składajecca na toje, što "Dziei" pradstaŭlajuć wialikuju histaryčnuju wartaść i dajuć mnoha matarjału dla wywučeńnia žyćcia pieršapačatkowaha Kaścioła.
Apostalskija dziei, уступ